انواع وضعیت نمادهای بورسی

انواع وضعیت نمادهای بورسی

بطور خلاصه ۷ وضعیت نماد در بورس داریم:۱) مجاز، ۲) ممنوع، ۳) ممنوع – متوقف، ۴) ممنوع – محفوظ ۵) مجاز – متوقف، ۶) مجاز – محفوظ، ۷) مجاز – مسدود؛ وضعیت نماد بورسی بیانگر وضعیت معامله سهام شرکت موردنظر است برای مثال وضعیت ممنوع – متوقف بیانگر توقف معاملات سهام و عدم امکان ثبت سفارش است.

در این مقاله آموزشی قصد داریم با معرفی هر کدام از این وضعیت‌ها به بررسی دلیل و شرایط آنها بپردازیم اینکه وضعیت مختلف نمادهای بورسی با چه شرایط و دلایلی رخ می‌دهد و نحوه معاملات در هر وضعیت به چه صورت می‌باشد نهایتا تغییر وضعیت نماد بورسی با چه شرایط و مکانیزمی انجام می‌گیرد

نحوه اطلاع از وضعیت نماد در بورس

اگر به صفحه هر نماد بورسی در سایت TSETMC مراجعه بفرمایید در قسمت “وضعیت” می‌توانید نوع وضعیت نماد بورسی موردنظرتان را مشاهده کنید.

مطابق شکل زیر با کلیک روی زبانه “تغییر وضعیت” براحتی می‌توانید از تغییر وضعیت نماد بورسی مطلع شوید برای مثال در تاریخ ۲۶/۱۱/۱۳۹۹ نماد بورسی فملی ابتدا در ساعت ۸ صبح، وضعیت مجاز – متوقف و سپس در ساعت ۹:۴۶ به وضعیت مجاز – محفوظ تغییر کرده است و نهایتا با تغییر وضعیت نماد به وضعیت مجاز، روند معاملات سهام طبق روال عادی از سر گرفته شده است.

برای مطلع شدن از دلیل توقف نماد بورسی می‌توانید به قسمت “پیام ناظر” در صفحه نماد بورسی مراجعه کنید. برای مثال مطابق شکل زیر علت توقف نماد فملی در تاریخ ۲۶/۱۱/۱۳۹۹ تغییرات بیش از ۲۰ درصد قیمت سهام بوده است همان‌طور که در توضیحات این اطلاعیه مشاهده می‌کنید نماد معاملاتی قبل از شروع روز کاری در ساعت ۹ صبح متوقف شده و به مدت ۶۰ دقیقه در وضعیت سفارش‌گیری قرار گرفته و پس از آن معاملات در دامنه نوسان فعلی ادامه یافته است.

مطابق شکل بالا در تاریخ ۱۵/۱۱/۱۳۹۹ ناظر بازار بخاطر افشای اطلاعات با اهمیت گروه (ب) نماد فملی را متوقف کرده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید هیچ اطلاعات دیگری در این قسمت منتشر نشده و صرفا دلیل توقف بصورت کلی بیان شده است برای اطلاع از جزئیات توقف باید به سایت کدال مراجعه کنید با جستجو نماد بورسی موردنظر در سامانه کدال، تمامی اطلاعیه‌های منتشر شده با جزئیات کامل در دسترس شماست. برای مثال با مراجعه به سایت کدال و جستجوی نماد فملی مطابق شکل اطلاعیه افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب را مشاهده می‌کنیم که با کلیک روی آن به تمام جزئیات این اطلاعیه دسترسی خواهید یافت.

انواع وضعیت نمادهای بورسی

گاهی اوقات امکان معامله یک نماد بورسی وجود ندارد و اگر در پنل کارگزاری‌تان اقدام به ثبت سفارش خرید یا فروش کنید با پیغام “شما مجاز به ارسال سفارش نیستید!” مواجه می‌شوید پرسش اینجاست که تحت چه شرایطی وضعیت معامله سهام یک شرکت بورسی متوقف و ممنوع می‌شود؟ با توجه به شرایط مختلف، وضعیت نمادهای بورسی به ۷ دسته تقسیم می‌شوند.

1. مجاز
2. ممنوع
3. ممنوع – متوقف
4. ممنوع – محفوظ
5. مجاز – متوقف
6. مجاز – محفوظ
7. مجاز – مسدود

بعضی از این وضعیت‌ها را شاید اصلا مشاهده نکنید! برای مثال وضعیت مجاز – مسدود یا ممنوع – محفوظ در کمتر از چند دقیقه یا چند ثانیه به وضعیت دیگری تغییر می‌کنند! در بین وضعیت نمادهای بورسی، سه وضعیت مجاز، مجاز – محفوظ و ممنوع – متوقف از اهمیت بالاتری برخوردار است و اکثر وضعیت نمادهای بورسی در این سه وضعیت خلاصه می‌شود در ادامه با تشریح هر کدام از این وضعیت‌ها به بررسی دلایل و شرایط ادامه معاملات سهام در آن وضعیت خواهیم پرداخت.

وضعیت مجاز

امکان معامله سهام شرکت بصورت عادی و توسط همه معامله‌گران وجود دارد.

وضعیت ممنوع

امکان معامله سهام شرکت وجود ندارد! و هیچ معامله‌گری نمی‌توانید سفارش خرید و فروش برای این نماد بورسی ارسال کند نکته مهم اینجاست که وضعیت ممنوع نهایتا تا پایان ساعت معاملاتی روز جاری به حالت مجاز تغییر وضعیت خواهد داد. در وضعیت ممنوع امکان معامله سهام بصورت موقت وجود ندارد و فرض بر بازگشایی نماد بورسی در همان روز معاملاتی است البته امکان طولانی شدن این فرآیند و تغییر وضعیت از ممنوع به ممنوع – متوقف نیز وجود دارد! دلایلی مختلفی برای ممنوع شدن معاملات سهام یک شرکت بورسی وجود دارد که در ادامه این مقاله توضیح خواهیم داد.

وضعیت ممنوع – متوقف

مهم‌ترین وضعیت در بورس همین وضعیت ممنوع – متوقف است چرا که وقتی سهام یک شرکت وضعیت ممنوع – متوقف به خود می‌گیرد معاملات متوقف می‌شود و امکان ثبت سفارش در آن وجود نخواهد داشت و برخلاف وضعیت ممنوع، بازگشایی نماد بورسی در این وضعیت منوط به شرایط لازم به همراه شیوه بازگشایی مخصوص خواهد بود! و ممکن است چندین روز یا چندین ماه و یا حتی چندین سال! نماد بورسی در وضعیت ممنوع – متوقف باشد و سهامداران شرکت امکان فروش سهام خود را نداشته باشند! برای اطلاع از دلیل توقف معاملات سهام یک نماد بورسی خاص به قسمت “پیام ناظر” در صفحه آن نماد بورسی مراجعه کنید.

وضعیت ممنوع – محفوظ

وضعیت ممنوع – محفوظ  یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است! در واقع وقتی ناظر بازار قصد بازگشایی یک نماد بورسی با وضعیت ممنوع – متوقف را دارد ابتدا وضعیت به ممنوع – محفوظ تغییر کرده و چند دقیقه و یا چند ثانیه بعد! وضعیت به مجاز – محفوظ تغییر می‌کند تا نماد بورسی آماده بازگشایی شود. دقت بفرمایید که در وضعیت ممنوع – محفوظ نیز امکان معامله و ثبت سفارش وجود ندارد.

وضعیت مجاز – متوقف

وضعیت مجاز – متوقف نیز یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است و نماد بورسی که در وضعیت مجاز – متوقف قرار دارد مجاز به معامله است اما معامله در آن متوقف شده است و امکان ثبت سفارش وجود ندارد! فرق وضعیت مجاز – متوقف با وضعیت ممنوع – محفوظ این است که در وضعیت مجاز – متوقف نماد بورسی با وضعیت مجاز، توسط ناظر بازار به دلایلی متوقف می‌شود برای مثال ناظر بازار تغییرات قیمتی بیش از ۲۰% را در نماد بورسی موردنظر شناسایی می‌کند به همین خاطر وضعیت نماد بورسی را از مجاز به مجاز – متوقف تغییر داده و اعلام می‌کند که ۶۰ دقیقه سفارش‌گیری انجام خواهد شد و بعد از آن دوباره معاملات به حالت عادی و مجاز تغییر خواهد کرد ولی در وضعیت ممنوع – محفوظ، معاملات در نماد بورسی قبلا ممنوع بوده است و حال ناظر بازار قصد بازگشایی نماد بورسی موردنظر را دارد. نکته مهم این است که هم در وضعیت مجاز – متوقف و هم در وضعیت ممنوع – محفوظ امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – مسدود

در وضعیت مجاز – مسدود نیز مثل دو وضعیت قبلی امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – محفوظ در بورس

وضعیت مجاز – محفوظ یکی از مهم‌ترین مباحث ما در این قسمت است پس با دقت مطالعه بفرمایید! این وضعیت یک مرحله قبل از وضعیت مجاز است و بیانگر بازگشایی نماد بورسی است به بیان ساده در وضعیت مجاز – محفوظ، تمامی معامله‌گران مجاز به ثبت سفارش هستند اما تمامی سفارشات فعلا نزد ناظر بازار محفوظ است! در واقع در وضعیت مجاز – محفوظ هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود اما امکان ثبت سفارش وجود دارد. وضعیت مجاز – محفوظ فرآیندی شبیه مزایده است! که ناظر بازار با مکانیزم حراج قصد تعیین قیمت سهام را دارد بدین صورت کهتمامی معامله‌گران در یک بازه ۳۰ تا ۶۰ دقیقه‌ای سفارشات خرید و فروش خود را ثبت می‌کنند تا قیمت مطلوب بر اساس عرضه و تقاضا شناسایی شود پس از شناسایی قیمت مطلوب توسط ناظر بازار، وضعیت به مجاز تغییر خواهد کرد و معاملات با روال عادی از سر گرفته می‌شود. سفارش‌گیری و تعیین قیمت مطلوب در وضعیت مجاز – محفوظ نکات خاص خودش را دارد که در مقاله بعدی به این مهم خواهیم پرداخت در ادامه دلایل تغییر وضعیت یک نماد بورسی به وضعیت ممنوع – متوقف را بررسی خواهیم کرد که چه اتفاق و دلایلی باید رخ دهد که یک نماد بورسی بسته شود.

دلایل توقف نمادهای بورسی و زمان بازگشایی

دلایل توقف معاملات در نمادهای بورسی را در لیست زیر مشاهده می‌کنید توضیحات کامل‌تر را به مقاله بعدی موکول کردیم در آن مقاله به بررسی دلایل توقف نمادهای بورسی، شرایط لازم برای بازگشایی، زمان بازگشایی و نهایتا مکانیزم بازگشایی سهام در مرحله مجاز – محفوظ پرداخته شده است.

• برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
• برگزاری مجمع عمومی فوق العاده (مثل افزایش سرمایه)
• افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف (مثل اعلام ورشکستگی شرکت، نتیجه شرکت در مزایده و مناقصه، هر گونه تغییر در سودآوری و…)
• افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب (مثل برگزاری یا شرکت در مناقصه یا مزایده، تغییر در تولید و فروش محصولات، واگذاری سهام و…)
• تغییرات بیش از ۲۰ درصدی قیمت
• تغییرات بیش از ۵۰ درصدی قیمت