دلایل توقف و نحوه بازگشایی نمادهای بورسی
دلایل توقف، نحوه و زمان بازگشایی نمادهای بورسی
۶ دلیل کلی برای توقف نمادهای بورسی وجود دارد که در ادامه توضیحات کاملی را پیرامون هر کدام ارائه خواهیم کرد.
- برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
- برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده
- افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف
- افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب
- تغییرات بیش از ۲۰ درصدی قیمت
- تغییرات بیش از ۵۰ درصدی قیمت سهام
توقف نماد به علت برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس موظف هستند حداکثر ۴ ماه پس از پایان سال مالی خود، نسبت به برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه جهت تصویب صورت‌های مالی و تصمیم‌گیری در مورد DPS اقدام کنند در مجمع عمومی عادی سالیانه، شرکت تمام اطلاعات مالی خود در یک سال اخیر را ارائه و طبق آن EPS یا همان سود هر برگه سهام مشخص می‌شود سپس پیرامون مقدار DPS یا همان سود نقدی سهام (مبلغ سود تقسیمی بین سهامداران) تصمیم‌گیری خواهد شد.
نماد بورسی شرکت ۱ یا ۲ روز کاری قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه بسته و بصورت “ممنوع – متوقف” تغییر خواهد کرد. دقت بفرمایید که اطلاعیه دعوت به مجمع حداقل ۱ هفته قبل از برگزاری مجمع در سامانه کدال منتشر می‌شود اما ملاک توقف نماد معاملاتی روز برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه است.
برای مثال شرکت سیمان شاهرود با نماد بورسی سرود را درنظر بگیرید اطلاعیه برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه در تاریخ ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ روی سامانه کدال قرار گرفته است در این اطلاعیه مطابق شکل زیر عنوان شده است که مجمع عمومی عادی سالیانه برای سال (دوره) مالی منتهی به ۱۳۹۹/۱۲/۳۰ در روز شنبه مورخ ۱۱/۰۲/۱۴۰۰ برگزار می‌شود و از تمامی سهامداران شرکت دعوت به حضور کرده است (البته به علت رعایت پروتکل‌های بهداشتی بیماری کرونا مجمع بصورت آنلاین و غیرحضوری برگزار می‌شود!).
ناظر بازار در روز سه شنبه مورخ ۷/۰۲/۱۴۰۰ اطلاعیه توقف نماد بورسی سرود جهت برگزاری مجمع را منتشر کرده است (۱ روز کاری قبل از برگزاری مجمع). تمامی اطلاعیه‌های مربوط به تغییر وضعیت نماد بورسی از قسمت “پیام ناظر” در صفحه نماد بورسی در دسترس شما است.
همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید نماد بورسی در پایان روز جاری متوقف می‌شود در واقع بعد از درج اطلاعیه توقف نماد بورسی جهت برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه توسط ناظر بازار، تمامی سهامداران شرکت میتوانند تا پایان روز جاری پیرامون شرکت یا عدم شرکت در مجمع تصمیم‌گیری کنند اگر سهامداری قصد دارد در مجمع شرکت نکند باید قبل از توقف نماد بورسی، اقدام به فروش سهام خود کند!
نحوه و زمان بازگشایی نماد پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و حداکثر ظرف ۲ روز کاری بعد از انتشار “اطلاعیه تصمیمات مجمع” نماد بورسی بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت آماده بازگشایی می‌شود برای مثال همان نماد بورسی سرود بعد از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، در تاریخ ۱۲/۰۲/۱۴۰۰ اطلاعیه‌ای تحت عنوان “خلاصه تصمیمات مجمع عمومی عادی سالیانه دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۳۰/۱۲/۱۳۹۹” را در سامانه کدال منتشر کرده است.
مطابق شکل زیر دو روز کاری بعد از انتشار تصمیمات مجمع عمومی سالیانه، ناظر بازار اطلاعیه بازگشایی نماد معاملاتی “سرود” را در سایت TSETMC منتشر کرده و این نماد بدون محدودیت نوسان و با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته، آماده انجام معامله می‌باشد. دقت بفرمایید که پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، نماد معاملاتی بدون محدودیت نوسان قیمت و با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته بازگشایی می‌شود. در ادامه این مقاله مکانیزم حراج ناپیوسته را خدمت شما توضیح خواهیم داد.
توقف نماد به علت برگزاری مجمع عمومی فوق العاده (افزایش سرمایه)
دلایل مختلفی مثل تصمیم‌گیری در مورد افزایش سرمایه، تصویب افزایش سرمایه، اصلاح اساسنامه، انحلال شرکت، انتشار اوراق قرضه، تغییر در مدیران و بازرسان و یا تعداد مدیران و… برای برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده وجود دارد.
بحث افزایش سرمایه یکی از مهم‌ترین مباحث در آموزش مقدماتی بورس است چرا که اولا گاهی اوقات پروسه افزایش سرمایه چندین ماه طول می‌کشد و در این مدت نماد بورسی متوقف خواهد بود و امکان ثبت سفارش وجود نخواهد داشت بنابراین اگر در این مدت نیاز به نقدینگی و فروش سهام خود داشته باشید هیچ کاری از شما ساخته نیست! و باید منتظر بازگشایی سهام خود باشید.
حداقل ۱ هفته قبل از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده جهت تصویب افزایش سرمایه اطلاعیه دعوت به مجمع در سامانه کدال منتشر می‌شود برای مثال شرکت “توسعه معادن و فلزات” (نماد بورسی: ومعادن) در تاریخ ۲۲/۰۱/۱۴۰۰ آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده را در کدال منتشر کرده که طبق این اطلاعیه مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه در تاریخ ۳۱/۰۱/۱۴۰۰ برگزار می‌شود.
مطابق شکل زیر ۲ روز قبل از برگزاری مجمع فوق‌العاده اطلاعیه توقف نماد معاملاتی توسط ناظر بازار منتشر و وضعیت نماد بورسی بصورت “ممنوع – متوقف” تغییر کرده است. پُر واضح است که ناظر بازار اطلاعیه‌ای مبنی بر آگهی دعوت به مجمع و… را انتشار نمی‌دهد! در واقع ناظر بازار فقط اطلاعیه‌ای را چند ساعت قبل از توقف نماد بورسی در سایت TSETMC منتشر می‌کند تا سهامداران از توقف سهام خود مطلع شوند بنابراین سهامداران باید بصورت مداوم با مطالعه اطلاعیه‌های سامانه کدال پیگیر وضعیت شرکت بورسی موردنظرشان باشند.
نحوه و زمان بازگشایی نماد پس از مجمع فوق العاده افزایش سرمایه
خب به مثال خودمان برگردیم! پس از برگزاری مجمع فوق‌العاده، گزارش تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده در همان تاریخ ۳۱ فروردین توسط شرکت “ومعادن” در کدال منتشر شد و مطابق شکل زیر بعد از ۴ روز کاری، ناظر بازار اقدام به بازگشایی نماد بورسی ومعادن کرده است.
پس از برگزاری مجمع فوق العاده جهت تصویب افزایش سرمایه، نماد معاملاتی بدون محدودیت نوسان قیمت بازگشایی می‌شود و معاملات باید به تایید ناظر بازار برسد اما اگر مجمع عمومی فوق‌العاده جهت تصمیم‌گیری در مورد افزایش سرمایه باشد نماد بورسی با محدودیت دامنه نوسان و بصورت حراج ناپیوسته بازگشایی خواهد شد.
نکته: اگر افزایش سرمایه تصویب نشود یا مجمع صرفا جهت تصمیم‌گیری در مورد افزایش سرمایه باشد، نماد بورسی با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.
توقف نماد به علت افشای اطلاعات با اهمیت گروه (الف) و (ب)
انتشار اطلاعات با اهمیتی که در روند تصمیم‌گیری سهامداران و معامله‌گران برای ارزیابی قیمت سهام شرکت موثر باشد باعث توقف نماد معاملاتی شرکت می‌شود سازمان بورس این اطلاعات را در دو گروه “اطلاعات با اهمیت – گروه الف” و “اطلاعات با اهمیت – گروه ب” تقسیم‌بندی کرده و با توجه به نوع اطلاعات منتشر شده، زمان توقف و نحوه بازگشایی نماد بورسی متفاوت خواهد بود. به محض انتشار اطلاعیه افشای اطلاعات با اهمیت (الف و ب) نماد بورسی توسط ناظر بازار بسته می‌شود.
اطلاعیه‌های با اهمیت گروه الف
- اعلام ورشکستگی، تعلیق یا توقف فعالیت‌های شرکت
- بهره‌برداری از طرح های تولیدی جدید شرکت
- اعلام نتیجه شرکت در مزایده یا مناقصه
- هر گونه تغییر که باعث سودآوری جدید شرکت شود مثل کشف ذخایر جدید برای شرکت‌های معدنی، خرید یا فروش سهام شرکت‌های دیگر برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، افزایش یا کاهش قیمت دلار برای شرکت‌های صادرات محور یا واردات محور و…
- تغییرات با اهمیت در عملکرد شرکت‌های تحت کنترل
- انعقاد قرارداد مهم
- خرید، واگذاری، اخذ، فسخ و تغییرات مجوز فعالیت، امتیاز تجاری یا علائم تجاری
- تغییر قابل ملاحظه در درصد سهام سهامداران عمده شرکت
- افزایش قابل ملاحظه قیمت فروش محصولات یا قیمت خرید مواد اولیه
- نقل و انتقال دارایی‌های ثابت شرکت
اطلاعیه‌های با اهمیت گروه ب
- برگزاری یا شرکت در مناقصه و مزایده
- ارائه دعاوی حقوقی مهم توسط شرکت یا علیه شرکت
- تغییرات در تولید و فروش محصولات
- تغییر سیاست تقسیم سود نقدی
- توثیق یا مسدود کردن سهام ناشر متعلق به سهامدار عمده
- واگذاری سهام
- توثیق یا فک رهن دارایی‌ها
- سایر اطلاعات با اهمیت مثل تعیین تکلیف تسهیلات معوق بانکی و بخشودگی جرائم
نحوه و زمان بازگشایی نماد بورسی پس از افشای اطلاعات با اهمیت الف و ب
اگر اطلاعیه منتشر شده در کدال جز اطلاعات با اهمیت در گروه (الف) باشد نماد بورسی در روز کاری بعد و با دامنه نوسان نامحدود بازگشایی می‌شود اما اگر سهام با افشای اطلاعات با اهمیت در گروه (ب) همراه باشد بازگشایی آن در همان روز کاری (یا حداکثر در روز کاری بعد) و با محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد گرفت.
وقفه معاملاتی به علت تغییرات بیش از ۲۰ درصدی قیمت
اگر تغییرات قیمت پایانی سهام یک شرکت در ۵ روز کاری متوالی بیشتر از ۲۰% شود (هم افزایش و هم کاهش قیمت) معاملات نماد متوقف شده و به مدت ۶۰ دقیقه در وضعیت سفارش‌گیری قرار می‌گیرد و بعد از آن معاملات در دامنه نوسان فعلی و طبق روال عادی ادامه خواهد یافت.
توقف نماد بورسی به علت تغییرات بیش از ۵۰ درصدی قیمت
اگر تغییرات قیمت پایانی سهام یک شرکت در ۱۵ روز کاری متوالی بیشتر از ۵۰± درصد نوسان داشته باشد نماد معاملاتی توسط ناظر بازار ممنوع – متوقف خواهد شد و شرکت موظف به برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی است تمامی معامله‌گران میتوانند تا پایان آن روز سوالات خود پیرامون دلایل و ابهامات افزایش یا کاهش قیمت سهام شرکت را توسط سامانه تِدان (Tedan.ir) ثبت کنند تا شرکت شفاف‌سازی‌های لازم را انجام دهد.
پس از انتشار اطلاعات حاصل از برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی در سامانه کدال توسط شرکت و پذیرش آن توسط ناظر بازار، نماد بورسی موردنظر با محدودیت نوسان قیمت بازگشایی خواهد شد. عموما شرکت در اطلاعیه شفاف‌سازی اعلام می‌کند که “هیچ تغییر با اهمیتی در شرکت رخ نداده است!” در شکل زیر یک نمونه اطلاعیه درج شده در کدال مرتبط با شفاف‌سازی در خصوص نوسان قیمت سهام را مشاهده می‌کنید.
نکته: اگر به هر دلیلی نماد بورسی سهام یک شرکت متوقف شود نماد بورسی حق تقدم سهام آن شرکت نیز متوقف خواهد شد.
مکانیزم حراج ناپیوسته در بورس چیست؟
همان‌طور که مشاهده کردید برخی نمادهای متوقف شده، در وضعیت مجاز – محفوظ با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته بازگشایی می‌شوند تفاوت حراج پیوسته و حراج ناپیوسته به زبان ساده این است که در حراج پیوسته تمامی سفارشات، در لحظه انجام می‌شود یعنی اگر شخصی سفارشِ فروش سهام خود با قیمت X و شخص دیگری سفارشِ خرید همان سهام را با قیمت X ثبت کند معامله انجام می‌شود!
وضعیت معاملات سهام در بورس در حالت عادی (وضعیت مجاز) به همین صورت است اما در حراج ناپیوسته ابتدا معاملات در وضعیت سفارش گیری قرار می‌گیرد و هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود تا ابتدا قیمت سهام با چانه‌زنی بین خریداران و فروشندگان تعیین شود چیزی شبیه مزایده! سپس بعد از کشف قیمت، معاملات طبق روال عادی از سر گرفته می‌شود. ۶ مورد عمده برای کشف قیمت سهام توسط مکانیزم حراج ناپیوسته وجود دارد:
- برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و مجمع عمومی فوق العاده
- افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب
- تغییرات بیش از ۵۰ درصدی قیمت سهام
- گره معاملاتی
- ظن دستکاری قیمت یا پنهان‌کاری اطلاعات توسط شرکت
طبق سنت قدیمی اجازه بدهید ادامه بحث را با مثال پیش ببریم! نماد بورسی “خبهمن” مطابق شکل زیر در تاریخ ۲۳/۱۲/۱۳۹۹ به علت برگزاری مجمع فوق‌العاده جهت تصویب افزایش سرمایه متوقف شد و در تاریخ ۰۶/۰۲/۱۴۰۰ بعد از تقریبا ۱٫۵ ماه بسته بودن نماد، آماده بازگشایی شده است.
مطابق شکل بالا در ساعت ۱۱:۱۶ با اعلام نظر ناظر بازار، نماد خبهمن بدون محدودیت نوسان قیمت و با استفاده از مکانیزم حراج آماده بازگشایی می‌شود و مطابق شکل زیر در یک بازه ۳۰ دقیقه‌ای در وضعیت “مجاز – محفوظ” قرار گرفته است.
خریداران و فروشندگان قیمت‌های پیشنهادی خودشان را ثبت می‌کنند تا نهایتا در یک قیمت به توافق برسند! البته این توافق را ناظر بازار تشخیص می‌دهد! دقت بفرمایید که معامله‌گران حقیقی نمی‌توانند تعیین قیمت کنند! و قیمت‌های پیشنهادی توسط حقوقی‌ها ثبت شده است و حقیقی‌ها صرفا میتوانند در همین قیمت‌ها، سفارش خود را ثبت کنند!
مطابق شکل بالا، ۴۰ میلیون برگه سهام در قیمت ۱۳۶۰ ریال در صف فروش و ۴۲ میلیون برگه سهام در همان قیمت در صف خرید قرار دارد همان‌طور که مشاهده می‌کنید قیمت‌های پیشنهادی بعدی حجم سفارش کمتری دارند نهایتا قیمت ۱۳۶۰ ریال توسط ناظر بازار تایید می‌شود! مطابق شکل زیر بعد از تایید قیمت ۱۳۶۰ ریال توسط ناظر بازار، معاملات در وضعیت مجاز از سر گرفته می‌شود.
حال این قیمت به عنوان قیمت پایه برای ادامه روند معاملات در وضعیت مجاز درنظر گرفته می‌شود! یعنی دامنه مجاز نوسان در ادامه معاملات بر اساس این قیمت تعیین می‌شود! برای مثال اگر دامنه نوسان روزانه ۵± درصد باشد معامله‌گران میتوانند در بازه ۱۲۹۲ و ۱۴۲۸ ریال سفارشات خود را ثبت کنند به عبارت دیگر دامنه نامحدود صرفا در وضعیت مجاز – محفوظ اعتبار دارد! و بعد از آن سفارشات با دامنه نوسان روزانه، مجاز به ثبت است.
مطابق شکل زیر ادامه معاملات در نماد خبهمن پس از مکانیزم حراج و تبدیل وضعیت به مجاز را مشاهده می‌کنید دقت بفرمایید که وقتی وضعیت به مجاز تغییر کند معاملات طبق روال عادی و با دامنه نوسان روزانه انجام می‌شود و چه بسا امکان صف خرید و صف فروش نیز وجود خواهد داشت!
عدم تعیین قیمت در حراج ناپیوسته
اگر به هر دلیلی قیمت در بازه زمانی مربوط به حراج ناپیوسته تعیین نشود یا معاملات توسط ناظر بازار تایید نشود، با اعلام نظر ناظر بازار، حراج ناپیوسته یک بار دیگر در همان روز کاری یا در ابتدای روز معاملاتی بعدی تکرار خواهد شد. برای مثال نماد سرود که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم به علت عدم کشف قیمت، مطابق شکل زیر با اعلام نظر ناظر بازار در ابتدای روز معاملاتی بعدی بدون محدودیت نوسان قیمت و با استفاده از مکانیزم حراج آماده انجام معامله و کشف قیمت می باشد.
اگر در این دوره حراج نیز کشف قیمت صورت نگیرد آخرین قیمت پایانی سهام قبل از متوقف شدن نماد معاملاتی به عنوان قیمت مرجع برای معاملات در حراج پیوسته درنظر گرفته می‌شود و نماد بازگشایی خواهد شد.
تایید معاملات توسط ناظر بازار در حراج ناپیوسته
همان‌طور که مشاهده کردید در اکثر موارد هنگام بازگشایی نمادها و کشف قیمت توسط مکانیزم حراج ناپیوسته، سفارش‌گیری بدون دامنه نوسان قیمت انجام می‌شود و امکان ثبت سفارشات در دامنه نامحدود وجود دارد!
بنابراین ممکن است عده‌ای با دستکاری و سوء نیت اقدام به ثبت سفارش کنند تا قیمت کشف شده را بیشتر یا کمتر از مقدار مطلوب رقم بزنند در واقع قیمت باید بر اساس عرضه و تقاضا واقعی شناسایی شود نه سفته‌بازی! بنابراین ناظر بازار میتوانند تمام معاملات یک نماد بورسی را باطل کند و مورد تایید قرار ندهد! و سفارش‌گیری را دوباره انجام دهد!
ارسال دیدگاه