CBDC (ارز دیجیتال بانک مرکزی) چیست؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) چیست؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) از یک رکورد الکترونیکی یا رمز دیجیتال برای نشان دادن شکل مجازی ارز فیات یک کشور خاص (یا منطقه) استفاده می کند. CBDC متمرکز است. توسط مقام پولی صالح کشور صادر و تنظیم می شود.

درک ارزهای دیجیتال بانک مرکزی

در طول سال ها ، علاقه به ارزهای رمزپایه ای مانند بیت کوین و اتریوم که بر روی فناوری دفتر توزیع شده معروف به شبکه بلاکچین کار می کنند ، افزایش یافته است. چنین ارزهای مجازی به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و بدون مقررات خود محبوبیت زیادی کسب کرده اند.اما برخی ، ظهور آنها را تهدیدی برای سیستم بانکی سنتی می دانند که تحت نظارت و کنترل مقامات نظارتی یک کشور مانند یک بانک مرکزی کار می کند.

در مورد نگهداری مناسب ،ذخیره و تهیه نسخه پشتیبان از ارزهای رمزپایه ، ماهیت مشخصی وجود ندارد. علاوه بر این ، ادامه راه اندازی ارزهای رمزپایه جدید همچنین نگرانی هایی را در مورد احتمال کلاهبرداری ، سرقت و هک ایجاد کرده است.

بسیاری از بانک های مرکزی پیشرو در سراسر جهان که قادر به کنترل رشد و نفوذ چنین ارزهای رمزپایه ای نیستند ، در حال کار روی نسخه های خود از ارزهای رمزپایه هستند و یا در حال تأمل هستند. این ارزهای رمزپایه تنظیم شده ، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی نامیده می شوند و توسط مقامات پولی مربوطه یا بانک های مرکزی یک کشور خاص اداره می شوند.

CBDC همچنین به عنوان ارزهای دیجیتال فیات یا پول پایه دیجیتال شناخته می شود ، به عنوان نمایندگی دیجیتال ارز فیات یک کشور عمل می کند و با مقدار مناسب ذخایر پولی مانند ذخایر طلا یا ارز خارجی پشتیبانی می شود.

هر واحد CBDC به عنوان یک ابزار دیجیتالی ایمن معادل یک قبض کاغذی عمل خواهد کرد و می تواند به عنوان روش پرداخت ، ذخیره ارزش و واحد حساب رسمی مورد استفاده قرار گیرد. مانند یک اسکناس ارزی مبتنی بر کاغذ که دارای یک شماره سریال منحصر به فرد است ، هر واحد CBDC نیز برای جلوگیری از تقلید قابل تشخیص است. از آنجا که بخشی از عرضه پول است که توسط بانک مرکزی کنترل می شود ، در کنار سایر اشکال تنظیم شده پول مانند سکه ، اسکناس ، اسکناس و اوراق قرضه کار خواهد کرد.

CBDC قصد دارد بهترین های هر دو جهان را فراهم کند – راحتی و امنیت شکل دیجیتال مانند ارزهای رمزپایه و گردش پول تنظیم شده و با پشتیبانی از سیستم بانکی سنتی. بانک مرکزی خاص یا سایر مقامات پولی صالح کشور تنها مسئول عملکرد خود خواهند بود.

ویژگی‌های عمومی CBDC

CBDCها هنوز در مراحل اولیه‌شان قرار دارند؛ به‌همین‌دلیل، معلوم نیست در آینده چه ویژگی‌هایی خواهند داشت؛ البته اگر زمانی منتشر شوند. ارز دیجیتال بانک مرکزی نمایانگر ارز رسمی کشوری به‌شکل دیجیتالی است.

۱-برخلاف پروژه‌های غیر‌متمرکز مانند بیت‌کوین، CBDC متمرکز است و مقام‌های مالی کشوری آن را قانون‌گذاری می‌کنند.

۲-هرچند چندین کشور در حال بررسی امکان ساخت و صدور CBDCها هستند، هنوز هیچ کشوری رسما آن را منتشر نکرده است.

در بسیاری از مواقع، CBDC ترکیبی از بیت‌کوین و ارز رسمی کشوری خواهند بود که این امر موجب می‌شود محصول هایبرید نهایی از ویژگی‌های هر دو دسته استفاده کند. باوجوداین، CBDC چگونه از فناوری به‌نفع خود بهره خواهد برد؟ یکی از جواب‌ها ممکن است استفاده از دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger) باشد.

مزایای ارز دیجیتال بانک مرکزی

در‌حال‌حاضر، دولت‌ها و بانک‌‎های مرکزی روی ارز فیات دیجیتال مشغول تحقیق و آزمایش هستند تا جنبه‌های مثبت فراوان CBDC را از‌لحاظ مالی، رشد اقتصادی، نوآوری تکنولوژیکی و افزایش بهره‌وری تراکنش‌ها بررسی کنند. در‌ادامه، تعدادی از مزایای بالقوه ارزهای ملی دیجیتال را برمی‌شماریم:

۱-بهر‌ه‌وری تکنولوژیکی: به‌جای تکیه بر واسط‌هایی مانند بانک‌ها و دفاتر پایاپای، انتقال پول و پرداخت‌ها از پرداخت‌کننده به دریافت‌کننده می‌تواند آنی انجام شود.

۲-شمول مالی (در‌دسترس‌بودن خدمات مالی برای همگان): حساب‌های پول امن در بانک‌های مرکزی می‌تواند ابزاری قوی برای شمول مالی ایجاد و حساب بانکی ابتدایی با هزینه کمی برای ساکنان قانونی و شهروندان فراهم کند.

۳-جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی: بانک‎‌های مرکزی ازطریق CBDCها می‌توانند مکان دقیق هر واحد ارز را مشخص کنند و ردیابی با ایجاد الزام برای گزارش شماره‌سریال‌ اسکناس‌ها در هر تراکنش می‌تواند بیشتر شود. یکی از مزایای امکان ردیابی وصول مالیات است:

۴-وصول مالیات: ردیابی خودداری از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی را بسیار مشکل می‌کند؛ زیرا استفاده از روش‌هایی مانند بانک فراساحلی و استخدام‌های ثبت‌نشده و مخفی‌کردن فعالیت‌های مالی را از دید بانک مرکزی یا دولت غیرممکن می‌کند.

۵-مبارزه با جرایم: تشخیص فعالیت‌های مجرمانه با رصد فعالیت‌های مالی بسیار آسان‌تر می‌شود؛ به‌همین‌دلیل، به این نوع جرایم پایان می‌دهد. همچنین در‌صورت وقوع فعالیت‌های مجرمانه، ردیابی آن باعث مشکل‌ترشدن پول‌شویی می‌شود؛ ازاین‌رو، برگشت تراکنش و بازگرداندن پول به قربانیان جرم آسان‌تر و سریع‌تر انجام خواهد دش.

۶-حفاظت از پول به‌عنوان دارایی عمومی: صدور ارز دیجیتال به‌دست بانک‌های مرکزی جایگزینی پیشرفته برای پول‌های فیزیکی خواهند بود که منسوخ‌شدن آن‌ها پیش‌بینی شده است.

۷-امنیت سیستم‌های پرداخت: وسیله پرداخت دیجیتالی که امن و استاندارد باشد و بانک مرکزی آن را صادر و مدیریت کند و به‌عنوان روش پرداخت دیجیتالی در سطح ملی استفاده شود، باعث ارتقای اعتماد‌به‌‌نفس سیستم‌های پولی نظارت‌شده بخش خصوصی و افزایش اعتماد به کل سیستم پرداخت ملی خواهد شد و رقابت مثبت در سیستم‌های پرداخت را بهبود خواهد بخشید.

۸-حفاظت از درآمد حق‌الضرب (سینیورژ): صدور ارز دیجیتال عمومی از کاهش قابل‌پیش‌بینی درآمد دولت‌ها در صورت حذف پول‌های کاغذی، جلوگیری خواهد کرد.

۹-رقابت بانکی: بانک مرکزی با تدارک حساب بانکی رایگان که از امنیت کامل برای وجوه واریزی بهره می‌برد، می‌تواند باعث تقویت رقابت بین بانک‌ها برای جذب سرمایه مشتریان شود؛ مانند فراهم‌آوردن «حساب‌های دیداری» برای مشتریان.

۱۰-انتقال سیاست پولی: صدور پول مبنا به عموم به‌دست بانک مرکزی، کانالی جدید برای انتقال سیاست‌های پولی می‌تواند فراهم کند (برای مثال پول هلی‌کوپتری). این کار درمقایسه‌با روش غیر‌مستقیم مانند بهره بانکی و تسهیل کمی باعث نظارت بیشتر روی عرضه پول خواهد شد.

۱۱-امنیت مالی: CBDC باعث محدودکردن بانکداری ذخیره کسری خواهد شد و احتمالا طرح‌های تضمین واریز کمتر موردنیاز خواهند بود.

دسته‌بندی‌های CBDC

۱-CBDC عمده‌فروشی: این نوع از CBDC می‌تواند بین بانک‌های مرکزی و بانک‌های خصوصی مبادله و دادوستد شود. این مبادله‌ها باعث ترویج پرداخت‌ها بین این مؤسسه‌ها می‌شود و تراکنش‌های فرامرزی را سریع‌تر می‌کند و ریسک نقدشوندگی و ریسک اعتبار را کاهش می‌دهد. CBDCها به‌دلیل توانایی در سریع‌تر و اقتصادی‌تر و امن‌تر ساختن سیستم‌های مالی به‌عنوان جذاب‌ترین پروژه شناخته شده‌اند.

۲-CBDC خُرده‌فروشی: از این نوع CBDC به‌عنوان پول دیجیتالی یاد می‌شود که مشتریان و افراد عادی برای انجام تراکنش در فعالیت‌های روزمره از آن استفاده می‌کنند. CBDC خُرده‌فروشی برمبنای فناوری دفترکل توزیع‌شده مانند بلاک‌چین ساخته می‌شود و قابلیت ردیابی و ناشناس‌ماندن و دردسترس‌بودن در ۳۶۵/۷/۲۴ را ارائه می‌دهد. این روش دخالت شخص ثالث را کاهش می‌دهد؛ به‌همین‌دلیل، فعالیت‌های مجرمانه را به‌حداقل می‌رساند.

نمونه هایی از CBDC ها

تاکنون هیچ کشوری رسما ارز دیجیتال مورد حمایت بانک مرکزی را راه اندازی نکرده است. با این حال ، بسیاری از بانک های مرکزی برنامه های آزمایشی و پروژه های تحقیقاتی را با هدف تعیین دوام و قابلیت استفاده CBDC آغاز کرده اند.

بانک انگلیس (BOE) پیشگام طرح پیشنهادی CBDC بود. به دنبال آن ، بانک های مرکزی سایر کشورها مانند بانک خلق چین (PBoC) ، بانک کانادا (BoC) و بانک های مرکزی اروگوئه ، تایلند ، ونزوئلا ، سوئد و سنگاپور و … در حال بررسی احتمال معرفی ارز دیجیتال صادر شده توسط بانک مرکزی.

روسیه با ایجاد “روبل رمزنگاری” که توسط ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۱۷ اعلام شد ، پیش رفته است. حدس می زنند که یکی از دلایل اصلی علاقه پوتین به بلاکچین رمزگذاری معاملات است و در نتیجه ارسال پول با احتیاط بیشتر آسان است بدون نگرانی در مورد مجازات های اعمال شده توسط جامعه بین المللی بر سر کشور.

این نظریه پس از آنکه فایننشال تایمز در ژانویه ۲۰۱۸ گزارش داد که یکی از مشاوران اقتصادی پوتین ، سرگئی گلازیف ، در یک جلسه دولت گفت که “این ابزار (به عنوان مثال CryptoRuble) برای فعالیت های حساس به نمایندگی از کشور بسیار مناسب ما است. ما می توانیم بدون توجه به تحریم ها ، با همتایان خود در سراسر جهان حساب ها را تسویه کنیم. ”

گفته می شود که ونزوئلا از سال ۲۰۱۷ در حال کار بر روی CBDC موسوم به “پترو” است که توسط سهام فیزیکی نفت خام پشتیبانی می شود. دولت ونزوئلا همچنین “طلا پترو” را در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که گفته می شود با ارزش نفت ، طلا و دیگر فلزات گرانبها مرتبط است.